BÌNH LUẬN
1. Khái niệm
Làm sai lệch hồ sơ vụ án được hiểu là hành vi của Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư kí tòa án, nhân viên tư phápkhác, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự mà thêm bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chuwsbng của vụ án hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm làm sai lệch hồ sơ vụ án.
2. Các yếu tố cấu thành tội làm sai lệch hồ sơ vụ án
2.1. Mặt khách quan
Mặt khách quan của tội này có một trong các hành vi sau:
a) Có hành vi thêm (đưa thêm) các tài liệu vào hồ sơ vụ án, đưa thêm các vật chứng vào để xem xét cùng với các vật chứng khác (nếu có) trong vụ án.
b) Có hành vi bớt (rút bớt ra) các tài kiệu trong hồ sơ vụ án, lấy bớt vật chứng đã được thu thập trong vụ án.
c) Có hành vi sửa đổi tài liệu, vật chứng. được hiểu là việc sửa chữa (như tẩy xóa rồi viết hoặc đánh máy lại…) nội dung của tài liệu hoặc làm thay đổi hình dáng, kích thước, trọng lượng, tính chất, màu sắc, đặc điểm… của vật chứng so với ban đầu thu thập chúng.
d) Có hành vi đánh tráo tài liệu, vật chứng. Được hiểu là hành vi làm mất vĩnh viễn hay mất một phần giá trị chứng minh của tài liệu, vật chứng của vụ án.
e) Có hành vi hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng. Được hiểu là hành vi làm mất vĩnh viễn hay mất môt phần giá trị chứng minh của tài liệu, vật chứng của vụ án.
f) Các thủ đoạn khác. Được hiểu là ngoài các hành vi nêu trên thì các hành vi khác được thực hiện bằng những cách thức, phương pháp khác nhằm làm sai lệch hồ sơ vụ án.
Lưu ý: Làm sai lệch hồ sơ vụ án. Được hiểu là làm cho nội dung của vụ án (hình sự, dân sự, hôn nhân – gia đình, lao động, kinh tế, hành chính không phản ánh đúng sự thật khách quan hoặc khác đi so với những tài liệu và chứng cứ đã được lập, thu thập (theo đúng thủ tục tố tụng) trước đó. Dẫn đến hậu quả là làm cho nhũng đánh giá chứng cứ không chính xác và người có thẩm quyền trong tiến hành tố tụng có thể ra quyết định, phán quyết không chính xác.
Một đặc điểm cũng cần lưu ý là việc thực hiện các hành vi nêu ở trên thường là lén lút không đúng với quy định về thủ tục tố tụng. Điều này phân biệt với thu thập, bổ sung, bảo quản, củng cố các chứng cứ trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử nhằm làm rõ các vấn đề cần chứng minh của vụ án.
2.2. Khách thể
Hành vi phạm tội đã xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan tiến hành tố tụng.
2.3. Mặt chủ quan
Người phạm tội thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý. Mục đích nhằm làm sai lệch hồ sơ vụ án là dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này.
2.4. Chủ thể
Chủ thể của tội này là chủ thể đặc biệt, gồm các đối tượng sau: Điều tra viên, Kiểm sát viên, Hội thẩm nhân dân và các nhân viên tư pháp khác (như thư kí tòa án, nhân viên văn thư của các cơ quan điều tra, kiểm sát… có nhiệm vụ quản lí hồ sơ vụ án), người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự.
3. Về mức hình phạt
Mức hình phạt của tội này được chia thành ba khung, cụ thể như sau:
a) Khung một (khoản 1)
Có mức phạt tù từ một năm đến năm năm. Được áp dụng trong trường hợp phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nêu ở mặt khách quan và chủ quan.
b) Khung hai (khoản 2)
Có mức phạt tù từ ba năm đến mười năm. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:
– Có tổ chức. Được hiểu là có sự cấu két chặt chẽ giữa những người (đồng phạm) cùng thực hiện tội phạm này.
– Gây hậu quả nghiêm trọng. Được hiểu là từ việc truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho người đó về vật chất (như bị mất việc làm, không có nguồn thu nhập, bị phá sản…), hoặc về tinh thần (như vợ chồng ly hôn, gia đình li tán, làm mất hạnh phúc gia đình…).
c) Khung ba (khoản 3)
Có mức phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm. Được áp dụng đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
4. Hình phạt bổ sung (khoản 4)
Ngoài việc phải chịu một trong các hình phạt chính như nêu trên, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, công việc nhất định từ một năm đến năm năm.
